چندین سوءتفاهم درباره‌ی کشتی و کشتیرانی

بررسی اشتباه‌هایی متداول در مورد شغل دریانوردی

دریانوردی، از آن دست مشاغلی نیست که همه با آن آشنا باشند.اغلب ما تصوراتی غیرواقعی از شغل دریانوردی داریم که در قالب یک طرح، بخشی از آن‌ها را به تصویر کشیده‌ام.

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، گزیده‌ای است از مهم‌ترین تصورات اشتباهی که درباره‌ی شغل دریانوردی و شرایط کار روی کشتی و واقعیت‌های آن رواج دارد.

کشتی ها نه در اسکله لنگر می اندازند نه در دریا

لنگر کشتی وسیله‌ای است که در کنار وظیفه‌ی اصلی خود، یعنی قطع اینترنت کشور ایران، برای ثابت نگاه داشتن موقعیت کشتی در آب به کار می‌رود. کشتی‌ها در اسکله و حین بارگیری با طناب یا زنجیر به اسکله بسته می‌شوند، و لنگرها بالا هستند. در میانه‌ی دریا هم اساساً نیازی به لنگر نیست و اگر هم آب چنان آرام باشد که کشتی هوس ایستادن کند، لزومی به انداختن لنگر نیست.

پس کشتی کجا لنگر می‌اندازد؟ در لنگرگاه!

لنگرگاه‌ها، بخش‌هایی نسبتاً کم‌عمق هستند در اطراف بنادر که کشتی‌ها می‌توانند در آن‌ها توقف کنند و به انتظار خالی شدن اسکله یا تصویب برنامه‌ی سفر خود بنشینند یا سوخت و خواربار مورد نیاز خود را خریداری نمایند. لنگرگاه می‌تواند طبیعی باشد یا به صورت مصنوعی ایجاد شود. در هر حال، اگرچه لنگرگاه در میانه‌ی آب قرار دارد، ولی اهل فن به آن «دریا» نمی‌گویند.

لنگر بالا است و کشتی با طناب به اسکله بسته شده.

زنجیر متصل به یک لنگر، مهم‌تر از خود آن است

چگونه است که لنگر، یک کشتی عظیم را در جایی ثابت نگاه می‌دارد، امّا با یک موتور نسبتاً کوچک بالا کشیده می‌شود؟ واقعیت آن است که قلاب سر لنگر اهمیت چندانی ندارد و این زنجیر بلند و سنگین آن است که سکون کشتی را تضمین می‌کند. طول زنجیر یک کشتی ممکن است به دویست یا سیصد متر برسد، امّا این بدان معنا نیست که می‌تواند در آب‌های عمیق دویست یا سیصد متری لنگر بیاندازد.

فرآیند کار بدین نحو است لنگر را آهسته به کف دریا می‌برند و سپس زنجیر آن را رها می‌کنند تا پایین رود. بعد از آن کشتی آن‌قدر به عقب می‌رود تا مطمئن شوند تمام زنجیر، در بستر دریا آرمیده است. به این ترتیب، موتور مربوط به بالا کشیدن لنگر لازم نیست تمام آن را یکجا و یکباره بالا بکشد و در عوض وزن آن را آرام‌آرام و به‌تدریج تحمل می‌کند و با وجود جثه‌ی کوچکش از پس کار برمی‌آید.

دریانوردان مدام غذاهای دریایی نمی‌خورند

حتّی کوچک‌ترین کشتی‌ها نیز به آشپزخانه‌ای مجهز هستند که امکان طبخ انواع و اقسام غذاها در آن مهیا است.

مواد غذایی مرسوم نیز برای نیاز یک سفر دو تا سه ماهه را می‌توان در یخچال‌ها نگهداری کرد و بنابراین نیازی به سخت‌گیری در انتخاب نوع غذا نیست. غذاهای دریایی نظیر ماهی و میگو نیز در کنار گوشت و برنج و تخم‌مرغ و نان و پنیر و لبنیات و غیره، از بنادر خریداری شده و در یخچال‌ها نگهداری می‌شوند. بنابراین دریانوردان لزومی ندارد کلاه مکزیکی به سر کنند و کنار عرشه ماهی بگیرند تا غذایی برای خوردن داشته باشند.

دریانوردان هم دریازده می‌شوند

همه‌ی ما کسانی را می‌شناسیم که در سفرهای جاده‌ای داخل ماشین راحت نیستند و هر بار با دل‌پیچه و حالت تهوع دست به گریبانند. آیا این افراد به مرور زمان بهبود می‌یابند؟

دریازدگی عارضه‌ای است که از تناقض سیگنال‌های دریافتی واقع در گوش میانی و عضلات و مفاصل بدن، با آن‌چه که از طریق چشم مخابره می‌شود، به وجود می‌آید. به عبارت دیگر، در حالی که چشم انسان حرکتی را مشاهده نمی‌کند، مایع میانی داخل گوش به حکم قانون جاذبه جابه‌جا می‌شود و این تناقض، سبب بروز اختلال‌هایی همچون سردرد و سرگیجه و حالت تهوع در بدن می‌شوند.

دریانوردان می‌آموزند تا با دریازدگی سر کنند، امّا نمی‌آموزند که دریازده نشوند.

کشتی‌های تجاری اسلحه حمل نمی‌کنند

طبق قوانین بین‌المللی، کشتی‌های تجاری حق حمل هیچ‌گونه سلاح گرمی، حتّی برای دفاع از خود را ندارند. شاید بتوان اسلحه‌ی پرتاب منور را تنها سلاح گرم موجود روی کشتی نامید.

جالب است بدانید همین همراه نداشتن سلاح گرم، کشتی‌های تجاری را به طعمه‌ی خوبی برای دزدان دریایی مبدل ساخته، تا جایی که کشتی‌ها اجازه یافته‌اند استثنائاً در آب‌های پرخطر باب‌المندب و خلیج عدن، نیروی نظامی مسلح به کشتی سوار کنند و در پایان فوراً از کشتی پیاده نمایند.

اینفوگرافی: مقابله با دزدی دریایی

از هوای تازه چندان هم خبری نیست

بدیهی است هوا در میانه‌ی دریا عاری از دود و دم شهری است. امّا در مورد کشتی‌ها این فقط ظاهر امر است.

کارکنان یک کشتی حمل مواد شیمیایی، دائماً در معرض استنشاق بخارهای متصاعدشده از این مواد هستند. در کشتی‌های نفت‌کش، همیشه بوی نفت به مشام می‌رسد. محموله‌های فله‌ای برنج و غلات را پس از بارگیری سم‌پاشی می‌کنند که این سم همیشه خطراتی را برای پرسنل کشتی به همراه دارد، تا جایی که معمولاً بسته‌های کمک‌های اولیه‌ی مخصوصی نیز همراه سم‌ها به کشتی تحویل می‌دهند. اگرچه امروزه استفاده از آزبست (Asbestos) ممنوع شده، کشتی‌های قدیمی هنوز در تردد هستند. مواد شیمیایی تمیزکننده و رنگ‌ها و ضدزنگ‌های خاص مورد استفاده در کشتی را نیز به فهرست فوق اضافه کنید و بپذیرید که از هوای تازه چندان هم خبری نیست.

بار این کشتی گوگرد بود. ماسک و عینک تنها برای جلوی دوربین کنار رفته است

همه‌ی دریانوردان را «ملوان» نمی‌نامند

همان‌طور که در سازمان شما عده‌ای مدیر، عده‌ای کارشناس و عده‌ای کارمند هستند، در کشتی نیز گروه‌های شغلی متفاوتی وجود دارند. ملوان‌ها، همکاران دریانوردی هستند که بدون تحصیلات دانشگاهی مرتبط وارد این شغل شده‌اند و انجام خدمات، تمیزکاری، نگهبانی، یا تعمیرات جزئی را بر عهده دارند و زیر نظر افسران و مهندسان کشتی که پس از کسب مدارک حرفه‌ای و تحصیلات دانشگاهی مرتبط وارد این حرفه شده‌اند، فعالیت می‌کنند.

همه کاپیتان نمی‌شوند

در کشتی‌ها هم مانند هر سازمان دیگر، اشخاص مختلف با تحصیلات و تخصص‌های مختلف مشغول به کارند، که اصطلاحاً به دو دسته‌ی عمده‌ی افسران عرشه (Deck Officers) و مهندسان (Engineer Officers) تقسیم می‌شوند. ناوبری (هدایت کشتی در آب) و عملیات مرتبط با تخلیه و بارگیری کشتی بر عهده‌ی افسران عرشه است و مهندسان بر کارکرد ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی آن نظارت دارند. هر دسته در گروه خود پیشرفت می‌کنند و عناوینی می‌گیرند. «کاپیتان»، بالاترین عنوان شغلی برای افسران عرشه است، که همتای «سرمهندس» (Chief Engineer) در میان مهندسان است.

هشتصد نفر در یک کشتی کار نمی‌کنند

بزرگ‌ترین کشتی‌های تجاری، با چیزی حدود پانزده تا بیست نفر به سفر می‌روند که از نظر قوانین بین‌المللی، همراه داشتن تقریباً نیمی از این تعداد الزامی است.

باربیکیو در کشتی

پزشک کشتی نداریم

در یک کشتی تجاری، کسی با عنوان پزشک مشغول به کار نیست. حتّی در سفرهای بلندمدت نیز پزشک با کشتی همراه نمی‌شود. همه‌ی کارکنان کشتی اصول ابتدایی کمک‌های اولیه را می‌آموزند و برخی نیز دوره‌های آموزش‌های لازم برای تزریق آمپول و سرم را پشت سر می‌گذارند. امّا اگر مشکلی جدی برای کسی پیش آید و تماس تلفنی با پزشکان شرکت گره از مشکل نگشاید، کشتی چاره‌ای جز تغییر اضطراری مسیر و پیاده کردن شخص بیمار یا حادثه‌دیده ندارد.

اتاقی با نام Hospital در کشتی تعبیه شده که تنها کارآیی آن قرنطینه کردن شخص بیمار و امکان نصب آسان سرم و مسائلی از این دست است. از بیمارستان و پزشک و پرستار خبری نیست.

اتاقی که آن را بیمارستان می‌خوانند

ریختن زباله در دریا ممنوع است

قوانین بسیار سختگیرانه‌ای برای ریختن زباله در دریا وجود دارد. دریانوردان موظفند زباله‌های خود را در بسته‌بندی‌های منظم تفکیک‌شده نگهداری کرده و در محلی از کشتی قرار دهند و در بنادر تحویل دهند و رسید دریافت نمایند. عدم انجام این کار، جریمه‌های سنگین در بر دارد و این جریمه‌ها، فقط شامل حال شرکت مالک کشتی نیست و ممکن است در قالب جرائم مدنی، گریبان شخص فرمانده کشتی یا اشخاص خاطی را نیز بگیرد.

از اینترنت خبری نیست

تبادل انواع اطلاعات تلفنی و اینترنتی روی کشتی، از طریق ماهواره صورت می‌گیرد که هزینه‌ی آن کم نیست. بیشتر کشتی‌ها سرویسی را برای برخورداری از خدمات ایمیل (و نه حتی مرور وب) خریداری می‌کنند که آن را معمولاً در اختیار پرسنل قرار نمی‌دهند.

البته با پیشرفت روزافزونی که در عرصه‌ی تبادل اطلاعات شاهد آن هستیم، دیر نیست روزی که ناچار شوم این بند از نوشتار خود را خط بزنم.

آنتن‌های ماهواره‌ی روی کشتی

هیچ دلیلی ندارد که یک دریانورد همجنس‌گرا باشد یا شود

دریانوردی در تمام جهان شغلی مردانه است و بقای این وضعیت در کشورهای اسلامی با الزامات قانونی پی‌گیری گردیده و برای سال‌های آینده نیز تضمین می‌شود. این‌گونه است که کارکنان کشتی برای مدت‌های طولانی از معاشرت با جنس مخالف محرومند.

امّا این‌ها دلیل نمی‌شود به همجنس‌گرایی رو بیاورند و می‌توان مطمئن بود اگر همجنس‌گرا باشند، به دلیل شغل خاصشان نیست.

لنگرگاه سنگاپور